Portakal

(Citrus Sinensis)

Detaylı Bilgi
Tatlı ve ekÅŸi portakal Romalılar tarafından biliniyor olmasına raÄŸmen üretiminin yapıldığına dair çok az kanıt bulunmaktadır. EÄŸer üretiliyor olsaydı, Roma İmparatorluÄŸu yıkıldığında yaygınlaÅŸmaya baÅŸlamazdı.
 
Orta çaÄŸlarda, ekÅŸi portakalın Akdeniz’e yayılması, 1450’lerde üretilen tatlı portakalı takip ederek baÅŸlamıştır. Bu yayılma Arap tüccarlar tarafından Çin’den Orta DoÄŸu’ya taşınan ürünlerin daha sonra Cenovalı tüccarlar tarafından Ligurya kıyılarına yayılmasıyla oluÅŸmuÅŸtur.
 
Üretiminin yapıldığı yüzyıllar boyunca, özel mevsim koÅŸullarına ve yöresel nüfusun zevklerine göre çok çeÅŸitli türleri üretilmiÅŸtir. ÇeÅŸitli türler arasında, Valencia, elle yenebilen ve iÅŸlenebilen özellikleri ile çok amaçlı olması ile bilinir. Navel türeleri ise eÅŸsiz bir taze meyve kalitesine sahiptirler.

 

PORTAKAL                  
Boyut 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Çap (mm) 101-108 94-100 88-94 83-88 79-84 76-79 72-76 68-72 64-68
Miktar 14 KG 36 40 48 56 64 72 88 105 113
Miktar 15 KG 45 50 55 60 65 72      

 

Fukumoto
Ekim – Aralık
İlk kez S. Fukumoto tarafından yetiÅŸtirilen tür 1990’dan itibaren Japonya dışında üretilmeye baÅŸlanmıştır. Bir Navel türüdür.
 
Meyveleri küçüktür. Washington’a benzer görünümü olan meyvelerin çekici yuvarlak ÅŸekli, Newhall’e yakın veya daha iyi olan koyu kırmızımsı-turuncu rengi gibi bazı önemli özellikleri vardır. KabuÄŸu yarılma kusurunu önleyebilecek kadar kalındır.
 
Washington kadar iyi yeme kalitesinin yanında bazen düÅŸük asit oranına ve meyve suyu içeriÄŸine sahiptir, ancak erken sezonda yüksek ÅŸeker seviyesi vardır.
 
Önemli derecede geliÅŸtirilmiÅŸ bir erkenci meyve olan Fukumoto, ÅŸüphesiz olarak dünya çapında gelecek vadeden ve araÅŸtırmalara konu olacak bir türdür.
Navelina (Dalmau)
Ekim – Kasım

California’da 1910’da üretilen bu tür bahçelere 1968’de yayılmaya baÅŸlamıştır. Bir Navel türüdür. AÄŸacın kuvveti iyi seviyededir ancak hiçbir zaman küçük veya orta büyüklükten ileri gidemez. Buna raÄŸmen üretkendir ve meyveler, dış görünümü uygun seviyeye gelmese bile, kabul edilebilir bir iç kaliteye ulaÅŸarak, Washington’a nazaran erken olgunlaşır.

Meyveler Washington’a göre küçüktür ve biraz daha ovaldir ÅŸekle sahiptir.

Meyve uçları özellikle Washington ile aynı kalınlıktadır ve pürüzsüzdür. Tam olarak olgunlaÅŸtığında güzel bir renge ulaşır.

Washington Navel (Bahia)
Kasım – Ocak

 Bir Navel türüdür. AÄŸaçlar orta kuvvet ve boyuttadırlar; filiz verme döneminde çok sıcak ve çok kuru hava koÅŸulları altında zayıf ve halsiz duruları ile bilinirler.

 

Meyveler erken olgunlaşır ve büyüktür, ovale yakın bir ÅŸekilde yuvarlaktır. Meyveler kimi zaman aÄŸaç içinde, kimi zaman görünür ve bazı durumlarda tamamen aÄŸaç dışarısındadır. KabuÄŸu hafifçe pürüzlü bir yüzeye sahiptir, orta derecede kalındır ve hatırı sayılır bir derecede kırılgan olmasına raÄŸmen kolayca soyulur.

 
Meyve taneleri kolayca birbirinden ayrılır, eti sert ve gevrektir ancak lezzetlidir. Orta seviyede suludur ve kaliteli, zengin bir tadı vardır. Yeterli asit oranına sahiptir.
Valencia (Valencia Late)
Şubat – Nisan
İsminden de yola çıkılarak Valencia türünün İspanyol bir köke sahip olduÄŸu varsayılabilir. Bununla birlikte, bu tür en baÅŸta Azores bölgesinde popüler olmuÅŸ ve neredeyse kesin bir ÅŸekilde Portekiz kökenli olduÄŸu düÅŸünülmektedir.
 
BaÅŸka hiçbir türde bu kadar büyüleyici ve olası olmayan bir tarih yoktur ve Valencia dünyanın en önemli portakalı haline gelmiÅŸtir. OlaÄŸanüstü kalitesi sayesinde kısa sürede adını duyurmuÅŸ, dünya genelinde narenciye üretiminin çehresini deÄŸiÅŸtirmiÅŸ ve günümüzde birçok narenciye üreticisi ülkede en önemli tür haline gelmiÅŸ ve diÄŸer üreticilerde de önemli bir rol oynamaktadır. Bu derece büyük oranda ve geniÅŸ çapta üretilen bir baÅŸka meyve bulunmamaktadır.
 
Valencia aÄŸaçları kuvvetli, dik, büyük ve üretkendir. Meyve büyüklüÄŸü ortadan büyüÄŸe, yuvarlak ve yumurtamsı ÅŸekilde, güzel renkli ve orta incelikte kabuklu, pürüzsüz veya az pürüzlü yüzeye sahiptir. Tam olarak olgunlaÅŸtığında soyulması zor olmamakla beraber, kabuÄŸu ince ve deriye benzerdir, meyve etinin rengi güzeldir ve yüksek su içeriÄŸi bulunmaktadır. Meyve suyunu rengi güzeldir, tadı hoÅŸtur ancak bazen hafif ÅŸekilde yüksek asit içerir. Meyve başına ortalama iki-dört çekirdek bulunur. Tatlı portakallar arasında en geç olgunlaÅŸan türdür ve bazen takip eden yaz mevsimine kadar neredeyse kalitesini kaybetmeden dalda durabilir ancak kabuk tekrar yeÅŸile dönebilir.
 
Valencia’nın meyve suyu kusursuz bir iÅŸleme özelliÄŸine sahiptir, rengi koyu turuncudur ve meyvesi depolamaya ve sevkiyata çok uygundur.
Delta
Şubat – Mart

1952’de Güney Afrika’dan çıkmış olan Delta standart Valencia türünden daha üretkendir ve meyveleri biraz daha büyüktür. Daha önemlisi, meyvenin çoÄŸunu aÄŸaç eteklerinin içerisinde taşır ve rüzgâr yaralarına daha dirençli olur. Meyveler kalitelidir, neredeyse çekirdeksizdir, ürünlerin küçük bir kısmı bir veya iki çekirdek içerir. Valencia meyvesine nazaran daha düÅŸük ÅŸeker ve asit oranlarına sahiptir ve kabul edilebilir olgunluÄŸa daha erken ulaşır.

Midknight
Şubat – Mart

Kökleri bilinmemekle beraber, bu çeÅŸit Güney Afrika’da A.P.Knight (midseason + Knight) tarafından iÅŸletilen bir Valencia bahçesinde erken olgunlaÅŸan bir aÄŸaç olarak 1927’de fark edilmiÅŸtir. Bu türün potansiyeli ancak 1970’lerde anlaşılmıştır.

Midknight Valencia’ya göre daha yavaÅŸ büyür. Temel göze çarpan özellikleri sıra dışı yüksek meyve suyu içeriÄŸi, daha iyi tadı, neredeyse çekirdeksiz olması ve fark edilebilir oranda büyük meyvesidir. Midknight Valencia’dan daha erken olgunlaşır ancak Valencia kadar aÄŸaçta tutunabilir. KabuÄŸu daha incedir ve meyveye daha çok tutunur, daha yaÄŸlıdır.

Midknight’a olan ilgi, Delta gibi, yükselmektedir ve çekirdeksiz Valencia’ya göre daha geniÅŸ alanlarda ekilmektedir.

Lane Late
Mart – Nisan

Bir Navel türüdür. 1950’de Avustralya’da Washington Navel aÄŸacının farklılık gösteren bir kökünden türetilmiÅŸtir.

AÄŸacının özellikleri Washington meyvesinden ayrırt edilemeyecek kadar benzerdir, ancak kabuk yüzeyi biraz daha pürüzsüzdür. Meyve ÅŸekli yuvarlaktır. Önemli karakteristik bir özelliÄŸi de meyve suyundaki düÅŸük limonin oranıdır. Oldukça geç olgunlaÅŸan bir meyvedir ve rengini çok geç alır.

Geç olgunlaÅŸma özelliÄŸi bitki bilimi düzenlemeleri ve uygulamaları ile yaz mevsiminde hasat edilecek ÅŸekilde daha da ileriye sarkıtılabilir.

Powell
Mart – Nisan

Bir Navel türüdür. Avustralya’dan gelen yeni bir türdür ve Lane Late ile birçok ortak özelliÄŸe sahiptir. Lane Late çeÅŸidine göre çok daha iyi dalda depolama özelliklerine sahiptir.

Bu “Ultra-Geç” navel çeÅŸidi Lane Late’in ötesinde çok daha uzatılmış bir hasat süresine sahiptir. Ekim-Kasım ve sonrasında asit oranı keskin bir ÅŸekilde düÅŸer ve bununla beraber Brix-Asit oranı yükselir. Bu sürede, meyve suyundaki limonin oranı düÅŸüktür ve bu sayede yüksek asitli Valencia suyu ile harmanlanarak taze meyve suyunu çok daha kabul edilebilir lezzete ulaÅŸtırabilir.

Lane Late meyvesine oranla lezzeti daha iyidir ve meyve boyu biraz ufaktır.