Limon

(Citrus Limon)

Detaylı Bilgi
Son yapılan araÅŸtırmalara göre günümüzde kullandığımız Akdeniz limonu sitron, Hint lime’ı (aÄŸaç kavunu) ve üçüncü bir türün (muhtemelen pomelo) melezidir.
 
Pakistan’ın Punjab bölgesinde ve Hindistan’da baÅŸladığı, Media (Ä°ran) bahçelerinde veya Orta DoÄŸu’da bir yerlerde geliÅŸimini devam ettirdiÄŸi sanılmaktadır. O zamanlar Romalılar tarafından bilinmemekteydi ve Akdeniz’e (Ä°spanya) ilk olarak MS 1150 yılında Araplar tarafından getirilmiÅŸtir.
 
Akdeniz’de ilk limon üretimi Cenova yakınlarında Ligurya kıyılarında baÅŸlamıştır. Bu bölgenin ikliminin oldukça soÄŸuk olması sebebiyle üretim güneye doÄŸru Napoli yakınlarındaki Amalfi bölgesine ve daha sonra da Ä°talya’nın en güneyine ve Sicilya’ya kadar kaymıştır. Buradan tüm Akdeniz’e yayılmış ve daha sonra da Columbus tarafından 1493’te Yeni Dünya’ya taşınıp tüm dünyaya yayılmıştır.
 
Meyvesi ve aÄŸacı nemli ortamlarda haÅŸere ve hastalıklara karşı hassas olması sebebiyle, tropikal ve yarı tropikal iklimlerde yetiÅŸebilmesine raÄŸmen, dünya limon üretimi yoÄŸun olarak sub-tropikal (alt tropikal) bölgelerle sınırlı kalmıştır.

 

LÄ°MON                
Boyut 1 2 3 3 4 5 5 6
Çap (mm) 73-80 69-72 66-69 63-66 59-63 56-59 53-56 50-53
Miktar 10 KG 36 45 54 60 66 72 84 96
Miktar 15 KG 56 64 75 88 100 113 125 132
Miktar 6 KG 24 30 36 40 45 48 54 60

 

Mayer
Eylül - Aralık
Bu tür 1908’de F.N. Meyer tarafından üretilmiÅŸ, tahminen limon ve portakal veya mandalina arasında bir melezdir. AÄŸaçlar kompakt boyutu, soÄŸuk direnci ve yıl boyu ürün vermesi (çoÄŸunlukla kış ve bahar baÅŸları) ile bilinmektedir.
 
Meyvenin içine ve dışına bakıldığında limondan çok portakala benzemektedir. Hatırı sayılır bir ÅŸekilde büyüktür – 65/75 mm çap – neredeyse yuvarlaktır ve uçları yok denecek kadar fark edilmemektedir. Sarıya yakın turuncu rengiyle, sıra dışı ÅŸekilde pürüzsüzlüÄŸüyle ve yumuÅŸak, ince kabuÄŸuyla çekici bir görünümü vardır.
 
Meyvesi koyu sarı renkte, sulu ve yumuÅŸak, yaklaşık on çekirdeklidir. Tadı, içeriÄŸinde tatlı limon varmış gibi ayrıt edilebilirdir. Gerçek limonlara nazaran asit oranı düÅŸüktür. Kabuk yapısı ve yumuÅŸak durumu itibariyle darbe hasarlarına karşı çok hassastır.
Enterdonat (Speciale)
Eylül - Kasım
Enterdonat bir limon-sitron melezi olarak kabul edilir ve 1875’lerde Albay Interdonato tarafından Nizza, Sicilya’da üretildiÄŸi tahmin edilmektedir. Bu tür Türkiye’de en erken olgunlaÅŸan limon türü olarak bilinmektedir.
 
Bu tür mal secco hastalığına karşı dirençlidir. AÄŸaçlar kısmen dayanıklıdır ve neredeyse dikensizdir. Yaprakları sitronunkini anımsatmaktadır.
 
Bu belirgin tür Türkiye’nin limon hasatının önemli bir kısmını oluÅŸturmaktadır. Meyvesi diÄŸer limon çeÅŸitlerine göre daha büyük, uzun ve pürüzsüzdür. Ä°nce, parlak bir kabuÄŸu vardır. Çekirdekleri çok azdır. DiÄŸer limonlara nazaran asit oranı düÅŸüktür ancak ihtiyaçlara karşılık verecek seviyededir.
 
Kabuk rengi sarartma ile iyileÅŸtirilebilir ancak meyvenin uçları çok hassas olduÄŸu için kolaylıkla kararabilir; bu sebeple iÅŸlem dikkatlice yapılmalıdır. Aralık sonlarına doÄŸru Enterdonat oldukça olgunlaşır ve aÄŸaçtan düÅŸmeye baÅŸlar.
Eureka
Kasım - Aralık
Çekirdekleri Sicilya’dan 1858 yılında getirilip, 20 yıl sonra Kaliforniya’da Eureka olarak tanıtılmıştır. Kaliforniya, Avustralya, Güney Afrika ve Arjantin’de en çok üretilen limon türüdür.
 
AÄŸaçları yayılmayı sever ancak dinamikliÄŸi orta seviyededir. Hasat dönemi geç kış, bahar ve erken yaz olmak üzere iyi bir ÅŸekilde yayılmıştır. AÄŸaç eteklerinin içine saklanarak büyütüldüÄŸü takdirde meyveler rüzgâr yarası ve güneÅŸ yanığından baÅŸarılı bir ÅŸekilde korunabilir. Eureka aÄŸaçları Lisbon türüne göre daha az dikenlidir ve bu sayede birçok limon çeÅŸidine göre daha kolay toplanır.
 
Kabuk kalınlığı orta-ince arasındadır. Meyve suyu içeriÄŸi zengindir ve asit oranı yüksektir. Çekirdekleri azdır, meyve başına nadiren 5 adedi geçer. ÇoÄŸunlukla çekirdeksizdir.
Lamas
Kasım - Nisan

Mersin’in batısındaki Lamas ÅŸehrinden ismini alır. Bilinen bir Türk limonudur ve ülkenin erkenci limonları arasında Enterdonat ile birlikte önemli bir yere sahiptir.
 
Lamas aÄŸaçları güçlüdür, bol ürün verir ve erken toplanabilir. Enterdonat limonlarının bitmesinin hemen ardından, Kasım baÅŸlarında hasat edilebilmektedir. Meyvesi orta büyüklüktedir, neredeyse yumuÅŸaktır ve küçük uçlara sahiptir. KabuÄŸu düz ve incedir. Su oranı yüksektir. Meyve başına üç – beÅŸ çekirdek bulunmaktadır. Kimi zaman Türkiye’nin en kaliteli limonu olarak geçmektedir.